1. Giriş
Geri gönderme merkezlerinde (GGM) tutulan yabancılar için yapılacak hukuki başvurular, çoğu zaman hayati öneme sahiptir. Bu nedenle, yazılacak dilekçelerin usule uygun, içeriği açık, delillerle destekli ve tercüme ihtiyacı gözetilerek hazırlanması gereklidir.
2. Hukuki Dayanaklara Atıf
Dilekçelerde 6458 sayılı YUKK, Anayasa, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, BM Mülteciler Sözleşmesi ve Geri Gönderme Merkezleri Yönetmeliği gibi normlara doğrudan atıf yapılmalıdır.
3. Dilekçe Konusunun Net Tanımı
Başvuru hangi işleme karşı yapılıyor: idari gözetim kararı, sınır dışı kararı, tebligat eksikliği, hukuka aykırı şartlar? Konu başlığı ilk paragrafta açıkça belirtilmelidir.
4. Olayların Kronolojik Özeti
Kısa, sade ve tarihli bir olay özeti yazılmalı. Hangi tarihte nerede yakalandı, ne zaman GGM, ne zaman GGM\u201ye sevk edildi, hangi kararlar alındı?
5. Delillerin Sunumu
Varsa: tebligatlar, kararlara ait belgeler, kamera kaydı, yazılı dilekçeler, aile bireylerinin görüşme talepleri, sağlık raporları gibi somut belgeler dilekçeye ek yapılmalı.
6. Tercüman Talebi
Eğer ki yabancının dilekçe yazma veya anlatma becerisi yoksa, dilekçe başlı başına bir tercüman talebi de içermelidir. Avukat olarak, görüşmenin tercüman eşliğinde yapılmasını talep edin.
7. Usulü Eksikliklerin Belirtilmesi
Karar veya tebligat usule uygun değilse (tercüman yokluğu, imza almama, zorla imzalatma, kopya verilmemesi vs.) bu eksiklikler açık şekilde vurgulanmalı.
8. Kişinin Hassas Durumu
Kadın, çocuk, LGBTİ+, hasta veya engelli ise; dilekçede bu durumlar belirtilerek, BM normlarına göre daha korumacı işlem talep edilmelidir.
9. Haklara Erişim Sorunları
Telefon, avukat, aile görüşmesi, sağlık hizmeti, tercüman gibi temel haklara erişimde engel yaşandıysa bunlar gerekçelendirilmelidir.
10. Tutulma Koşulları
Kışın barındığı ortam hijyenik değilse, aşırı kalabalık varsa, bulaşıcı hastalıklar varsa, soğukta kalınıyorsa bunlar detaylıca anlatılmalıdır.
11. Yasal Temsilci ve Aile Bağı
Kışın ailesi, çocuğu ya da eşi varsa, aile birliği hakkının ihlal edilmemesi için Avrupa normlarına atıf yaparak yeniden değerlendirme istenmelidir.
12. Uluslararası Koruma Talebi
Kişi ülkesine geri gönderildiğinde hayatı risk altındaysa, dilekçede açık şekilde uluslararası koruma talep ettiği belirtilmelidir. Bu taleplerin yazılı kayda geçirilip geçirilmediği sorgulanmalı.
13. Mahkemeye Başvuru
Sulh Ceza Hakimliği veya İdare Mahkemesi başvurusunda, 6458 sayılı kanunun 57. ve 58. maddeleri, Anayasa’nın 19. ve 40. maddeleri gibi maddelere dayanılmalıdır.
14. Örnek Yargı Kararları
AYM ve AİHM kararlarından ilgili olanlar (mevcutsa) dilekçeye eklenmeli ya da atıf yapılmalıdır. Karar için zaman baskısı varsa, tedbir talebi de istenmelidir.
15. Görsel Deliller
Şikayet edilen koşulları belgeleyen fotoğraf, video veya resmî tutanak varsa dilekçeye eklenmelidir.
16. Gözaltının Hukuksuzluğu
Adli gözaltı suresi geçtiyse veya savcılık kararsız bıraktıysa, bu durum idari gözetim görünümü altında keyfi tutulma olarak tarif edilmelidir.
17. Mahkemeden Talep Edilecek Hususlar
- İdari gözetim kararının kaldırılması
- Sınır dışı işlemine yürütmeyi durdurma
- Serbest bırakılmasına karar verilmesi
- Uluslararası koruma başvurusunun kayda alınması
18. Avukat Yetkisi ve Bilgilendirme
Vekaletname yoksa, baro başvurusuyla adli yardım ataması istenmelidir. Müvekkilin yazılı beyanı alınmalıdır.
19. Taleplerin Sıralanması
Dilekçenin sonunda “Sonuç ve Talep” başlığı altında net ve sıralı talepler yazılmalı: 1) gözetim kaldırılsın, 2) tercüman temin edilsin, 3) tedbir kararlı düzenleme yapılsın.
20. Sonuç
GGM’ye yönelik dilekçeler, sadece prosedüre uygun değil, insan hakları odaklı olmalıdır. Dilekçe, bireysel hikâyeyi hukuki bir dile dökerek, ilgili kurumu anayasal ve uluslararası sorumluluklarıyla yüzleştirmelidir.